"Γνωρίζοντας πώς να κοιτάς, είναι ένας τρόπος για να ανακαλύψεις."
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο Salvador Dalí (Σαλβαντόρ Νταλί) ήταν ένας από τους πιο πολύπλευρους και παραγωγικούς ζωγράφους του 20ου αιώνα. Παρόλο που το κοινό τον θυμάται κυρίως για τη ζωγραφική του, κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας του ασχολήθηκε επιτυχημένα με τη γλυπτική, τη χαρακτική, τη μόδα, τη διαφήμιση, τη συγγραφή και, ίσως πιο γνωστά, με την κινηματογραφία, σε συνεργασία με τον Luis Bunuel (Λουίς Μπουνιουέλ) και τον Alfred Hitchcock (Άλφρεντ Χίτσκοκ). Ο Dalí ήταν γνωστός για την επιδεικτική του προσωπικότητα και την αδιαμφισβήτητη τεχνική του δεξιοτεχνία. Στην πρώιμή του χρήση της οργανικής μορφολογίας, τα έργα του φέρουν τη σφραγίδα των Ισπανών ομότεχνών του Pablo Picasso (Πάμπλο Πικάσο) και Joan Miró (Χουάν Μιρό). Οι πίνακές του, επίσης, καταδεικνύουν μια γοητεία για την Κλασική και την Αναγεννησιακή τέχνη, που φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από το υπερρεαλιστικό στυλ και το θρησκευτικό συμβολισμό τον μετέπειτα έργων του. Ο Dalí συχνά σχετίζεται με το κίνημα του Σουρεαλισμού, παρά την επίσημη απομάκρυνσή του από την ομάδα το 1934, για τις αντιδραστικές πολιτικές του απόψεις.
ΒΑΣΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ SALVADOR DALÍ
Τα πρώτα χρόνια
Ο Dalí γεννήθηκε στο Figueres, μια μικρή πόλη έξω από τη Βαρκελώνη, σε μια ευκατάστατη οικογένεια. Η έντονή του προσωπικότητα φάνηκε από την ηλικία των 10, όταν είχε το πρώτο του μάθημα ζωγραφικής, όπου ισχυρίζεται ότι είχε υστερικά και γεμάτα θυμό ξεσπάσματα, απέναντι στη οικογένεια και τους φίλους του. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, ο Dalí διατήρησε την αγάπη του για την Καταλανική κουλτούρα και απεικόνισε το τοπίο γύρω από το Figueres σε πολλούς σημαντικούς πίνακές του, κατά τη διάρκεια της καριέρας του. Ο Dalí μπήκε στη Σχολή Καλλών Τεχνών της Μαδρίτης το 1921.
Η αρχική εκπαίδευση
Στη Μαδρίτη, ο Dalí πειραματίστηκε με το ιμπρεσιονιστικό και το πουαντιγιστικό στυλ, αλλά εγκατέλειψε αυτές τις τεχνικές, αφού κέρδισε ένα στοίχημα στο οποίο έπρεπε να ζωγραφίσει έναν πουαντιγιστικό πίνακα άξιο βραβείου, εκτοξεύοντας μπογιά στον καμβά από απόσταση 3 μέτρων. Το 1920, ο Dalí επισκέφτηκε το Παρίσι, οπού έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τις προσπάθειες των Φουτουριστών, να αναπαράγουν κίνηση στον καμβά και να δείξουν τα αντικείμενα από διάφορες οπτικές γωνίες ταυτόχρονα. Εξερευνώντας αυτό το ύφος, ο Dalí άρχισε να σκέφτεται έναν τρόπο να επαναπροσδιορίσει την πραγματικότητα και να αλλάξει την αντίληψη. Ανακάλυψε τις ψυχαναλυτικές έννοιες του Freud και τους μεταφυσικούς ζωγράφους, όπως ο Giorgio de Chirico (Τζιόρτζιο ντε Κίρικο), και, κατά συνέπεια, άρχισε να χρησιμοποιεί ψυχαναλυτικές μεθόδους, για να ωθήσει το υποσυνείδητο να παράγει εικόνες. Όταν αποβλήθηκε από την ακαδημία τέχνης το 1924, ο Dalí ήδη εξέθετε τη δουλειά του τοπικά και έγινε αποδεκτός στον κοινωνικό κύκλο των Luis Bunuel, Federico Garcia Lorca και Maria Mallo.
Η ώριμη περίοδος
Στα τέλη της δεκαετίας του 1920, ο Dalí δοκίμαζε το κυβιστικό ύφος και ήταν βαθιά επηρεασμένος από τον Picasso, τον οποίο και γνώρισε προσωπικά στο Παρίσι το 1929. Τον ίδιο χρόνο στη γκαλερί Goemans στο Παρίσι, ο Dalí εξέθεσε πίνακές του, που εξερευνούσαν το Συμβολισμό και αναδείκνυαν το ενδιαφέρον του στο υποσυνείδητο. Μέσω αυτής της έκθεσης, γνωρίζει τους Robert Desnos, Paul Eluard και André Breton, οι οποίοι έγραψαν το δοκίμιο για τον κατάλογο του Dalí. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα, ο Dalí μετακομίζει στο Παρίσι και λαμβάνει πρόσκληση από τον Breton να προσχωρήσει στους Σουρεαλιστές. Για τα επόμενα χρόνια, οι πίνακές του αναδείκνυαν εμφανώς τις θεωρίες του, σχετικά με την ψυχολογική κατάσταση της παράνοιας και τη σημασία της ως θεματολογία. Ζωγράφισε σώματα, κόκαλα και συμβολικά αντικείμενα, που αντανακλούσαν σεξουαλικούς φόβους της πατρικής φιγούρας και ανικανότητας, καθώς και σύμβολα που έδειχναν την αγωνιά του για την πάροδο του χρόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δούλεψε, επίσης, πάνω στο Un Chien Andalou (Ένας σκύλος από την Ανδαλουσία), έναν κινηματογραφικό διαλογισμό προς τις απελπιστικές εμμονές. Το περιεχόμενό του ήταν τόσο σεξουαλικά και πολιτικά συγκλονιστικό, με αποτέλεσμα ο Dalí να αποκτήσει κακή φήμη, που επιδεινώθηκε από το απόμακρο προσωπικό του στυλ.
Ο Dalí το απέδωσε στη θεωρία του αυτοματισμού του Breton και ισχυρίστηκε ότι δεν ήξερε το νόημα πίσω από τα σύμβολα στους πίνακες του. Απέδωσε στην παιδική του ηλικία τις εμπνεύσεις του, προτρέποντας τους καλλιτέχνες να είναι σκεπτικοί απέναντι στη μοντέρνα τεχνολογία και, αντί αυτού, να ασπαστούν διαισθητικές τεχνικές, για τη δημιουργία τέχνης. Καθώς οι πολιτικές του πολέμου ήταν στην πρώτη γραμμή στις συζητήσεις των Σουρεαλιστών, ο Breton απέβαλε τον Dalí από τους Σουρεαλιστές το 1934, εξαιτίας της διαφορετικής του άποψης, σχετικά με τον στρατηγό Φράνκο και το Φασισμό. Το 1937, ο Dalí μετακόμισε στην Ιταλία και ασχολήθηκε με πιο παραδοσιακά στυλ ζωγραφικής, που προσέγγιζαν την αγάπη του για τους καθιερωμένους ζωγράφους, όπως ο Gustave Courbet (Γκυστάβ Κουρμπέ) και ο Jan Vermeer (Γιαν Βεμέερ), αν και η συναισθηματικά φορτισμένη θεματολογία του παρέμεινε παράξενη, όπως πάντα.
Τα τελευταία χρόνια
Στις δεκαετίες του ΄40 και του ΄50, οι πίνακες του Dalí εστίασαν σε θρησκευτικά θέματα, αντανακλώντας το διαρκές ενδιαφέρον του για το υπερφυσικό. Εστίασε στο να απεικονίσει το χώρο ως μια υποκειμενική πραγματικότητα, κάτι που εξηγεί γιατί πολλοί από τους πίνακες του, αυτής της περιόδου, απεικονίζουν αντικείμενα και φιγούρες σε κοντύτερες γραμμές, έτσι ώστε να παράγουν μια ψευδαίσθηση προεξοχής ή έκτασης. Συνέχισε να χρησιμοποιεί τη μέθοδο της "κριτικής παράνοιας", κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα να δουλεύει πολλές, επίπονες ώρες στο στούντιο και να εκφράζει τα όνειρά του απευθείας στον καμβά, σε μανιακές εξάρσεις ενέργειας. Το 1955, επέστρεψε στην Ισπανία και απομονώθηκε, αλλά συνέχισε να ζωγραφίζει μέχρι το θάνατό του, στη δεκαετία του ΄80. Οι πίνακές του θεωρήθηκαν εφάμιλλοι των αναγεννησιακών αριστουργημάτων. Και, όπως ένας αναγεννησιακός καλλιτέχνης, έτσι και ο Dalí, είχε πολλές άλλες δημιουργικές διεξόδους: σχεδίαζε κοσμήματα, ασχολήθηκε με το θέατρο, δούλεψε πάνω στο σχέδιο μόδας, συνεργάστηκε με τη Chanel και πολλά αλλά. Αυτές οι προσπάθειές του οδήγησαν στην περεταίρω εμπορευματοποίηση της δουλειάς του, το αντίκτυπο της οποίας έχει πρόσφατα επανεκτιμηθεί σε αρκετές μεγάλες εκθέσεις.
ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ
Ο τρόπος του Dalí στην αποκάλυψη του κενού ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ψευδαίσθηση, επηρέασε πολλούς μοντέρνους καλλιτέχνες. Πέρα από την ανάπτυξη της δικής του συμβολικής γλώσσας, ο Dalí επεξεργάστηκε έναν τρόπο για να εκφράσει τον εσωτερικό νου. Θεωρείτε ένας από τους μεγαλύτερους Σουρεαλιστές, ο οποίος χρησιμοποίησε το σοκ και την αμηχανία για να προβάλει στιγμές απόλαυσης, και, πάνω σε αυτό, η δουλειά του παραμένει σύγχρονη. Παρόλο που μερικοί δεύτερης γενιάς Σουρεαλιστές, όπως ο Joseph Cornell (Τζόζεφ Κορνέλ), συνέχισαν να δουλεύουν με αναπαραστατικούς τρόπους, άλλοι, όπως πολλοί Αφηρημένοι Εξπρεσιονιστές, ζωγράφισαν με βάση την αρχή του Dalí, την εξόρυξη του υποσυνείδητου. Ζωγράφοι, όπως ο Robert Motherwell (Ρόμπερτ Μάδεργουέλ), που αρχικά ξεκίνησαν ως Σουρεαλιστές στη γκαλερί "Τέχνη του αιώνα αυτού" (Art of This Century) της Guggenheim, θαύμαζαν βαθιά τον τρόπο που ο Dalí προσωποποιούσε το πολιτικό και αντίστροφα.
ΦΡΑΣΕΙΣ ΤΟΥ SALVADOR DALÍ
"Υπάρχει μόνο μια διαφορά ανάμεσα σε έναν τρελό κι εμένα. Ο τρελός νομίζει ότι είναι λογικός. Εγώ γνωρίζω ότι είμαι τρελός."
"Ξυπνούσα το πρωί και, χωρίς να πλυθώ ή να ντυθώ, καθόμουν μπροστά στο καβαλέτο, που βρισκόταν δίπλα στο κρεβάτι μου. Έτσι, η πρώτη εικόνα που έβλεπα ξυπνώντας ήταν ο πίνακας που είχα ξεκινήσει, καθώς ήταν και η τελευταία που είχα δει το βράδυ, όταν αποσυρόμουν... Περνούσα όλη την ημέρα μπροστά στο καβαλέτο, κοιτώντας επίμονα, προσπαθώντας να "δω", σαν ένα μέντιουμ, τις εικόνες που θα ξεπρόβαλαν από τη φαντασία μου. Συχνά έβλεπα αυτές τις εικόνες ακριβώς τοποθετημένες στον πίνακα. Έπειτα, τη στιγμή που με διέταζαν αυτές, ζωγράφιζα, με την καυτή γεύση στο στόμα μου, όπως πρέπει να έχουν τα κυνηγόσκυλα της ζωγραφικής, όταν βυθίζουν τα δόντια τους στο θήραμα, που σκοτώθηκε εκείνη τη στιγμή, από μια καλά στοχευμένη βολή. Υπήρχαν φορές που περίμενα ώρες, χωρίς να εμφανίζονται τέτοιες εικόνες. Τότε, μη ζωγραφίζοντας, παρέμενα σε αγωνία, κρατώντας το ένα χέρι πάνω, από το οποίο κρεμόταν το πινέλο ακίνητο, έτοιμο να χιμήξει ξανά στο ονειρεμένο τοπίο του καμβά μου, τη στιγμή, που η επόμενη έκρηξη του μυαλού μου θα έφερνε ένα νέο θύμα της φαντασίας μου, να αιμορραγεί στο έδαφος."
-Από το βιβλίου του Dalí "Η μυστική ζωή μου".
